NİKOĞOS AĞA (Taşcıyan)

NİKOĞOS AĞA    (Taşcıyan)
1836 yılında İstanbul, Hasköy'de doğdu. 
Nikoğos Ağa'nın Nişan ve Kapril adında iki kardeşi daha vardır. 
Nişan, keman çalardı. Kapril ise bestekardı. 
1879' da Kumkapı Meryem Ana kilisesine baş muganni oldu. 
İyi bir Türk musikisi hanendesi olan bestekar tambur da çalıyordu 
Nikoğos Ağa, 9.9.1885 tarihinde öldü ve Topkapı Ermeni Mezarlığı'
na gömüldü.
Ermeni asıllı bestekârımızdır. Sultan Aziz devrinde  özel bir yeri olan 
Nikoğos Ağa, Karabet Ağa'dan, Dede Efendi'den musikiyi öğrendi. 
Markar Ağa'dan istifade ederek musiki bilgisini ilerletti. 
Dellalzade ve Haşim Bey'le beraber Enderün-ı Hümayun'da hocalık 
yaptı. Türk edebiyatının en tanınmış kişilerinden olan Ahmed Vefik 
Paşa'dan üç yıl edebiyat dersleri aldı.
Nikoğos Ağa, Hıristiyan olmakla beraber dinî Türk musikisine büyük 
ilgi duymuş, meşk ettiği birçok ayîn, na't ve diğer formdaki dinî 
eserleri okuyabilmek için Mevlevîhanelere devam etmiştir. Sultan 
Abdülmecid'in arzu ve iradesiyle bir defa (Ezan-ı Muhammedi) 
okuduğu da söylenmektedir. 
Ethem Paşa, eski eserlerin toplandığı bir kolleksiyon hazırlatıyormuş; 
Nikoğos Ağa'yı da davet etmiş. Edhem Paşa, dairesine girerken 
Nikoğos Ağa, ihtiyarlığı sebebiyle ağır yürüyormuş. Orada bulunan, 
Ihtisab Ağası Hüseyin Bey'in oğlu bu vaziyeti üstadın kayıtsızlığına 
vererek "Hızlı yürü be herif" diyerek Nikoğos'a bir tokat vurmuş. 
Bu ağır muamele bestekarı çok üzmüş, bu hadiseden sonra fazla 
yaşamamış, hissiz bir şahsın kurbanı olmuştur.
Yaşadığı dönemde kardeşi Agopla birlikte çıkardığı iki haftalık 
Nivak Osmanyan (Osmanlı musikisi) mecmuası ölümünden sonra 
devamlılığını düzenli bir şekilde koruyamamış ve tarihin sayfalarında 
puslu bir renk almıştır. Daha önce çıkartılmış olan nüshaların büyük 
bir kısmı da Ermenistan`a oradan da Rusya`ya götürülmüştür.
Yapı Kredi Yayınları’nın "Osmanlılar Ansiklopedisi"nde Nikoğos Ağa’
nın "Hıristiyan olduğu halde mevlevihanelerde mukabelelere" yani 
zikir ve sema ayinlerine katıldığı belirtilerek deniliyor ki:
Bir musiki hocası olarak Nikoğos Ağa’nın aralarında Yenikapı 
Mevlevihanesi şeyhi Mehmed Celaleddin Dede’nin de bulunduğu 
birçok kişiye Türk musikisi öğretmesi, Sultan Abdülmecid’in 
isteğiyle ezan okuması ve nihayet Türk musikisine eserleriyle 
büyük bir katkıda bulunması, yaşadığı dönemde toplumsal unsurlar 
arasındaki kültürel alışverişin ve sanat sevgisinin herhangi bir din
 ve milliyet taassubu ile gölgelenmediğini göstermesi bakımından 
 ilgi çekicidir..."  ( Taha Akyol, 05/09/2002, Milliyet Gazetesi)
Hazırlayan: Suat YENER
Kaynaklar:
Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi…...Yılmaz Öztuna
TRT Müzik Dairesi Bşk.lığı Yay. …….M. Nazım Özalp 
www.vartanants.com/koro/osmanlimuzigi…...Feriköy Surp Vartanants Korosu