Rüştü Şardağ (1916-1994)

Rüştü Şardağ (1916-1994)

 

 Rüştü Şardağ, babasının alay kâtibi olarak görev yaptığı sırada 1916 yılında Halep’de doğdu. Ailesi İstanbul’un Beylerbeyi semtine yerleştiği sıralarda Rüştü Şardağ bir yaşında idi. Babasının teşviki ile erken yaşlarında musiki çalışmalarına başladı. İlk derslerini babasından aldı.

Çok popüler bestelere imza attı. İlk şiir ve öykülerini 1937'de Varlık'ta çıktı. Daha sonra Seçilmiş Hikâyeler, Yenilik ve Hisar dergilerinde yayımlamayı sürdürdü. Deneme ve eleştirilerini de başta Ulus, Cumhuriyet, Vatan, Tan ve Güneş olmak üzere birçok gazetede yayımladı. İran edebiyatına duyduğu özel ilgi, ona İran'ın "Büyük Şükran Madalyası"nı getirdi (1971) (tr.wikipedia.org/wiki/Rüştü_Şardağ)

 

Bir süre Lemi Atlı’dan yararlandı. Üsküdar Musiki Cemiyeti’ne devam etti. Bestekârlığa daha sonra yöneldi. İlk eseri rast makamındaki:

 

Bahçende safa hükmediyorken solayım aman

Gösterme yüzün, verme sözün mahvolayım

Ruhumda azâb olmayacaksan (ah) n'olayım

Gösterme yüzün, verme sözün mahvolayım.

 

Fransızca, Farsça, biraz Arapça bilen Şardağ, çeşitli dergi ve gazetelerde sanat ve edebiyatla ilgili yazılar yayınladı. 1950’de hizmete giren İzmir Radyosu’nun kurucularındandır. Kurulduğu yıllarda iki yıl kadar ücretsiz hizmet görmüş, aynı kuruluşta sonradan idareci olmuştur. 1983’de İzmir milletvekili seçildi. Bir süre de Kültür Bakanlığı İzmir Devlet Korosu’nda sanat danışmanlığı yapmıştı. Sözleri Fuat Edip Baksı’ya ait:

 

Uzun yıllar ötesinden hatırını sorayım mı?

Sana gönül bahçesinden bir demet gül vereyim mi?

Canım benim, gülüm benim bir demet gül vereyim mi?


Senden haber gelmeyince bir kar yağar ince ince

Sevgilim diye her gece karanlığı sarayım mı?

Canım benim, gülüm benim bir demet gül vereyim mi?


Almamış gibi yazımı güldürmesen de yüzümü

Dile getirip sazımı bir selâm göndereyim mi?

Canım benim, gülüm benim bir demet gül vereyim mi?

Güfteyi Hüzzam makamında besteledi. Kendisi usta bir güfte yazarı olmasına rağmen bestelerinde başka şairlerin eserlerini kullanmış olması dikkati çekiyor. Ümit Yaşar Oğuzcan’ın şiirinde olduğu gibi:

 

Apansız uyanırsan gecenin bir yerinde

Gözlerin uzun uzun karanlığa dalarsa

Bir sıcaklık duyarsan üşüyen ellerinde

Ve saatler gecikmiş zamanları çalarsa

Bil ki seni düşünüyorum


Gecelerden bir gece uyanırsan apansız

Uzaklarda elemli, garip bir kuş öterse

Bir ceylan ağlıyorsa dağlarda yapayalnız

Ve bir gün kabrimde bir kara gül biterse

Bil ki seni seviyorum

İzmir’de 28 Kasım 1994 tarihinde vefat etti; 29 Kasım 1994 günü Alsancak Hocazâde Camii’nde kılınan namazdan sonra Narlıdere Mezarlığı’na defnedildi.

 

Hazırlayan: Suat Yener

Rüştü Şardağ Güfteleri:

 

 Çıkıver vadiye bir akşam üstü  Alaeddin Yavaşça Acem Aşiran Düyek
 Dallar çiçek çiçek güller tomurcuk Alaeddin Yavaşça Hicaz Düyek
 Kim ne derse desin sana Alaeddin Yavaşça Nihavent Nim Sofyan-Y.Semai
 Hasretin meltem gibi karışmış saçlarıma  Alaeddin Yavaşça Rast Düyek
 Hasretin meltem gibi karışmış saçlarıma Alaeddin Yavaşça Suzidilara Düyek
 Kim ne derse desin sana Alaeddin Yavaşça Uşşak Müsemmen
 Rüya gibi uçan yıllar biraz durun durun biraz Avni Anıl Hicaz Curcuna
 Sevil sevil de atıl oldu mu ya  Avni Anıl Kürdîlihicazkâr Düyek
 Aşk bu değil yapma güzel Avni Anıl Nihavent Curcuna
 Sevemem akşamı artık dudağın yok güzelim  Bekir Sıtkı Sezgin Şedaraban Aksak
 Serpil yağmur gibi düş bir akşam camlarıma Cevdet Çağla Hicazkar Düyek
 Şimdi hatırda mıdır aşık-ı nalan acaba Cevdet Çağla Kürdîlihicazkâr Ağır Aksak
 Nur salkımısın gül ki bahar bahtıma yansın Cevdet Çağla Kürdîlihicazkâr Aksak
 Benzemez kimse sana tavrına hayran olayım Fehmi Tokay Bayati Aksak
 Kahrın bize kaldı işven ellere  Hüseyin Coşkuner Muhayyer Düyek
 Beni ihmal bana isyan beni giryan et İsmail Baha Sürelsan Buselik Aksak
 Sakın unuttum deme unutmuyor gözlerin Necdet Tokatlıoğlu Rast Düyek
 Rüya gibi geçen yıllar biraz durun durun biraz Rıdvan Lale Uşşak Düyek
 Bir derde bin eklenir akşam saatlerinde  Rüştü Şardağ Bayati Semai
 Dilde neş'at var efendim çekerim cevrine hasret Rüştü Şardağ Bestenigar Devr-i Hindi
 Al kalbimi eline düşür aşkın seline  Rüştü Şardağ Hicaz Nim Sofyan
 Bir düş mü yalan mıydı Rüştü Şardağ Hicaz Yürük Semai
 Kahrolma bu gamhanede Rüştü Şardağ Hüseyni Düyek
 O yeşil gizli bakış lahzada çıldırttı beni Rüştü Şardağ Muhayyer Aksak
 Bu yaz Bebek'de gördüm bir yüzü ay güzel Rüştü Şardağ Muhayyer Curcuna
 Şimdi dönüp baksan da geçti o günler Rüştü Şardağ Muhayyer Düyek
 Seninle geçen zaman ne alemdi ne alem  Rüştü Şardağ Nihavent Semai
 Bahçende safa hükmediyorken solayım Rüştü Şardağ Rast Curcuna
 Hasretinden dil-hunum ben Rüştü Şardağ Rast Curcuna
 İntizarın bana bildirmedi bir dem rahatı Rüştü Şardağ Rast Yürük Semai-Düy.
 Göster vefanı yarine mu'tad hilafına Rüştü Şardağ Segah Düyek
 Sana nasıl susamışım anlatamam hasretimi Rüştü Şardağ Segah Semai
 Bir şifa sunmada zehrin kanayan her günüme Rüştü Şardağ Uşşak Düyek
 Yıllar seni soldursa da gönlümde yerin var Rüştü Şardağ Uşşak Yürük Semai
 Va'd et bana artık bu benim son çilem olsun Sadi Işılay Evc Aksak
 Manada güzel ruhta güzel tende güzelsin Sadi Işılay Hüzzam Aksak
 En güzel demde gönül bir şeye yanmış gibisin Sadi Işılay Uşşak Aksak
 Bir derde bin eklenir akşam saatlerinde Sadun Aksüt Rast Curcuna
 Unutulmaz adınla dudakta kal sevdiğim Selahattin Erköse Muhayyerkürdi Düyek
 Gel ey bülbül tutuşmuş canlarız biz  Yasin Garra Gülen Hüzzam Curcuna
 Gönlüm niye boşsun yeniden dol Yılmaz Yüksel Uşşak Sofyan
 Baharda lale-misal bir kadeh al gel İsmail Baha Sürelsan Şevkefza Curcuna

Rüştü Şardağ Besteleri:

 

 Sonbaharın bizi daldırdığı rüya geçici Bayati Aksak Mehmet Çınarlı
 Güzellik damla damla birikmiş de sen olmuş Bayati Düyek Osman Feyzoğlu
 Bir derde bin eklenir akşam saatlerinde  Bayati Semai Rüştü Şardağ
 Dilde neş'at var efendim çekerim cevrine hasret Bestenigar Devr-i Hindi Rüştü Şardağ
 Sevdi gönlüm daha ilk gün o hayal esmerini Hicaz Aksak Fuat Edip Baksı
 Apansız uyanırsan gecenin bir yerinde  Hicaz Düyek Ümit Yaşar Oğuzcan
 Bırak cefanı işveni göster Hicaz Düyek _
 Al kalbimi eline düşür aşkın seline  Hicaz Nim Sofyan Rüştü Şardağ
 Sevgiden neş'eden düşmüşüz ayrı Hicaz Semai Şahap Gürsel
 Bir düş mü yalan mıydı Hicaz Yürük Semai Rüştü Şardağ
 Nedir bu dünyanın hali gölgeli bir dal kalmamış Hicazkar Semai Fuat Edip Baksı
 Kahrolma bu gamhanede Hüseyni Düyek Rüştü Şardağ
 Bitsin artık şu feryadım Hüzzam Semai _
 Uzun yıllar ötesinden hatırını sorayım mı Hüzzam Semai Fuat Edip Baksı
 Yeşil pencerenden bir gül at bana (SERENAT) Hüzzam Düyek Ahmet Muhip Dranas
 Üç başka yeşil çağladan almış özünü Kürdîlihicazkâr Aksak _
 Ben isterim ey sevgili senden seni (TENDEN TENİ) Mahur  Yürük Semai Osman Feyzoğlu
 TENDEN TENİ (Ben isterim senden seni) Mahur  Yürük Semai Osman Feyzoğlu
 O yeşil gizli bakış lahzada çıldırttı beni Muhayyer Aksak Rüştü Şardağ
 Bu yaz Bebek'de gördüm bir yüzü ay güzel Muhayyer Curcuna Rüştü Şardağ
 Şimdi dönüp baksan da geçti o günler Muhayyer Düyek Rüştü Şardağ
 Kordonboyu'nu başıma yıktı gitti İzmir'li kız Muhayyer Sofyan Uğur Gür
 Gönlümde yaşayan sen Nihavent Nim Sofyan Ümit Utku
 Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımda Nihavent Nim Sofyan-Semai Orhan Veli Kanık
 Seninle geçen zaman ne alemdi ne alem  Nihavent Semai Rüştü Şardağ
 Bahçende safa hükmediyorken solayım Rast Curcuna Rüştü Şardağ
 Bir siyah çevredir gözlerin haresi Rast Yürük Semai _
 Bu kadar yürekten çağırma beni Rast Nim Sofyan Ümit Yaşar Oğuzcan
 Dostum alem senin çün ger olup düşman bana Rast Aksak Semai Fuzuli
 Hasretinden dil-hunum ben Rast Curcuna Rüştü Şardağ
 Islak daha ıslak öp beni Rast Nim Sofyan Ümit Yaşar Oğuzcan
 İntizarın bana bildirmedi bir dem rahatı Rast Yürük Semai-Düy. Rüştü Şardağ
 Kuşdili'nde bir gece ay denize inince... Rast Düyek Mustafa Sevilen
 Senden kesmedim henüz ümidimi büsbütün Rast Müsemmen Fuat Edip Baksı
 Tahrirli ela gölgeli bal gözlere yandım  Rast Yürük Semai _
 Göster vefanı yarine mu'tad hilafına Segah Düyek Rüştü Şardağ
 Sana nasıl susamışım anlatamam hasretimi Segah Semai Rüştü Şardağ
 Bilmem ki a sevdiğim sen mi gurup mu güzel Suznak Sofyan Ümit Utku
 Bir şifa sunmada zehrin kanayan her günüme Uşşak Düyek Rüştü Şardağ
 Dünyamı unuttur bana alamı haram et Uşşak Düyek _
 Yıllar seni soldursa da gönlümde yerin var Uşşak Yürük Semai

Rüştü Şardağ