Neveser Kökdeş

Neveser Kökdeş
VALSLERİN BESTECİSİ
Gül dalında öten bülbülün olsam
Ötsem yanık yanık gönlüme dolsan
Aşkını dilesem kalbime sunsam
Ne olur uğruna sararıp solsam
Baharım , çiçeğim , güzelim , sevgilim
Sar beni kollarına canım diyeyim
1904 yılında bazı kaynaklara göre Üsküdar' da, bazılarına göre de babasının sürgünde olduğu gün 
Yunanistan sınırları içinde olan Drama' da dünyaya gelmiştir. Babası Başmabeyinci Hurşit Bey'dir.
Bir baba ve üç anneden 8 kardeşler. Kardeşlerinden biri de ünlü operet bestecisi Muhlis Sabahattin Ezgi' dir.
Neveser Hanım, Notre Dame de Sion' da okumuştur ve zamanına göre çok iyi bir eğitim almıştır. 
Varlıklı bir ailenin kızı ve döneminin şık hanımlarından biri olan Neveser Hanım, 16 yaşında topçu subayı 
Mehmet Ali Üsküdarlı ile evlenmiştir. Ancak, bu evlilik çok kısa sürmüş, henüz ikinci yılında eşinin Çanakkale 
Savaşı' nda şehit düşmesi neticesinde bir yaşındaki oğlu Adnan ile başbaşa hayatını devam ettirmiştir. 
Eşinin şehit olması ile ekonomik sıkıntılara girmiş,bu sıkıntı yüzünden içine kapanmış ve sinir hastası olmuş,  
35 yaşlarında geçirdiği yüz felci nedeniyle yüzünün sağ tarafını kullanamaz olması da onu büsbütün üzmüştür. 
Hayatının son yıllarını Moda' da Ahmet Sapmaz' ın himayelerinde yalnız başına geçirmiş, 1962 yılının
 7 temmuz günü Kadıköy'deki evinde geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etmiştir. Cenazesi ertesi gün İstanbul
Üsküdar'daki Karacaahmet Mezarlığı'ındaki aile mezarlığında toprağa verilmiştir.
Acı çeken ama hiçbir şeyden de taviz vermeyen bir İstanbul Hanımefendi'sidir. 
Neveser Kökdeş, müzik zevkini, çeşitli klasik ve halk sazlarını çalabilen, amatör bir müzisyen olan babasından 
almıştır. Notre Dame de Sion' da  piyano çalmasını da öğrenmiş, okuldaki bir yarışmada birincilik kazanmış.
 Besteciliğe henüz 12 yaşında polkalar besteleyerek adım atmıştır.
Küçük yaşta ağabeyi Muhlis Sabahattin’den eğitim alan sanatçı, gitar ve piyano da konserler verecek kadar iyi bir icracı olmuştur. Ayrıca ağabeyi Muhlis Sabahattin gibi bestecilik konusuna da ilgi duymuş ve bu konu üzerinde de çalışmıştır. Bestelerinde kendine özgü bir tarz yaratmıştır. Sanatı bu açıdan incelenecek olursa kendine özgü bir tarzı olduğu anlaşılır. Geleneksel kalıp ve üsluptan farklı olarak çalışmış ve Mesud Cemil tarafından “Neveser Musikisi” diye isimlendirilmişti.   Piyano, tanbur ve gitar çalması, güftekarlığı yanında, hem kendine özgü bir tarz yarattı ve çok sayıda eserler verdi. Genellikle tango, vals, operet ve şarkı formlarında eserler besteledi. Şarkılarının çoğu semai usulündedir ve çoğu eserinin güftesinin neredeyse tamamını kendisi yazdı. Şarkı formundaki ilk bestesi; “Gülüyorsun Güzelim, Gül, Güle Gülmek Yaraşır” isimli şarkıdır.   İlk eseri radyoda onun öldüğü gün yayınlanmıştır. Geleneksel kalıp ve üsluptan farklı olan bu tarzı nedeniyle zamanında bir çok eleştiri almıştır. 
Ayrıca “Tango Şarkılarının Kraliçesi” olarak isimlendirilmiştir.
İstanbul Radyosu'nda bir süre tanbur sanatçısı olarak da çalıştı, ama radyoda aradığı ortamı bulamadı
Ağabeyi Sabahattin Bey'in operet temsillerinde piyano çaldı ve ona ait bazı operet şarkılarını taş plaklara okudu.
Piyano, tanbur ve gitar çalması, güftekarlığı yanında, hem kendine özgü bir tarz yaratmış olması ve hem de çok 
sayıda eser vermiş olması nedeniyle Neveser Kökdeş 'in ne kadar önemli bir üstat olduğunun kanıtıdır.
Neveser Kökdeş' in bazı kaynaklara göre 500'den, bazılarına göre ise 1000' den fazla eser bestelediği ileri sürülür
elimizde bunların 100 kadarının notası vardır. Eserleri, tango, vals, operet ve şarkı formlarındadır.
Şarkılarının çoğu semai (vals) usulündedir ve çoğu eserinin güftesini de kendisi yazdı.
Bestelerini uzun süre saklamış ve ancak ağabeyi Muhlis Sabahattin' in ölümünden sonra ortaya çıkarmıştır. 
İlk eseri radyoda onun öldüğü gün yayınlandı. Ölümünden sonra da eserlerinin yakılmasını vasiyet etmiş ve 
bu nedenle de pek çok bestesi yakılmış ve böylece de kaybolup gitmiştir.  
Neveser Kökdeş, zamanının en popüler dergisi olan Radyo Alemi' nde (26 Mart 1953) yayınlanan 
bir röportajında şunları söylemektedir:
''Fes-mes devri geçti, niçin musikimizde inkilabı hazmetmiyoruz. Dede'ler ve Rahmi Bey'lerin bile zaman zaman 
Türk musikisinde inkilap yapmak üzere harekete geçtikleri görülmüş, fakat fes'in altındaki zihniyet karşısında 
daha fazla cesaret edememişlerdir. Yani herkes bilir ki Dede'nin valsleri vardır.
Benim 'aman' larım basit eski tarz 'aman'lar değildir. Fakat geçenlerde radyoda dinledim bir hanım sanatkarımız 
bir köçekçemdeki 'aman'ı gazel 'aman' ına çevirdi. Bir 'aman' çekti ki, ben de aman dedim.
Bu işten kırk para kazanmıyorum. Üstelik eserlerimi orkestrasyon yaptırmak için cebimden para verdiğim bile 
oluyor. Bestekarlık bana sıhhatimi, saadetimi, her şeyimi kaybettirdi. Bütün bu zahmetin ve ızdırapların 
mükafatı nedir biliyor musunuz? Bestelerimi tahfir etmek suretiyle harcamak. Halimi görüyorsunuz. 
Halbuki Türk müziğini hudutlarımızın dışına çıkarmış bir sanatkarım. Eserlerim halen Londra ve Paris 
operalarında çalınıyor.'"
Hazırlayan: Suat Yener
Kaynaklar:
20. Yüz Yıl Türk Musikisi………………..Mustafa Rona
Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi  Cilt 1-2 …….Yılmaz Öztuna
Kadın Besteciler………………………………Turhan Taşan
Kadınlardan Kadınca Müzik: Neveser Kökdeş’ten Kadınca Şarkılar……...Yrd. Doç. Şerife Güvençoğlu
Musiki Klavuzu Sözlü Eserler Antolojisi. ……...Suat Yener
www.gunes.com………Dr.Ahmet Rasim Küçükusta
 
 
Her hakkı www.musikiklavuzu.net  sitesine aittir. İzin alınmadan yayınlanamaz. Link verilerek ve kaynak belirnerek izinsiz yayınlanabilinir.
Neveser Kökdeş Şarkıları
 
 Ey gül-i rana seni bir gül diye sevdim Suat Güngören Acem Aşıran
 Beni güldürmedi bir an bu hayatın elemi _ Hicaz
 Gözümün bebeği canımdan pek çok sevdim seni Neveser Kökdeş Hicaz
 Gülüyorsun güzelim gül güle gülmek yaraşır _ Hicaz
 N'eylesem kar etmiyor Neveser Kökdeş Hicaz
 Seni görmek ister gönlüm Neveser Kökdeş Hicaz
 Ödemiş bağlarında gözlerim yollarında _ Hicaz(Suznak)
 Alemi gülzar ederdim kadir olsaydım eğer Neveser Kökdeş Hicazkar
 Gönlümün penbe çiçeği  Neveser Kökdeş Hicazkar
 Gül dalında öten bülbülün olsam Neveser Kökdeş Hicazkar
 Ruhumda neş'e hayale daldım Neveser Kökdeş Hicazkar
 Rüzgar gibi essin sesin yaşar gönülde ah sesin Neveser Kökdeş Hicazkar (Suznak)
 Mest içinde seyre daldım Neveser Kökdeş Hisar Buselik
 Yüreğin kırık mıdır düşünürsün pek derin Neveser Kökdeş Hüseynı
 Gül olsam ya sünbül olsam beni koklar mısın Neveser Kökdeş Hüzzam
 Unutmam seninle geçen anları _ Hüzzam
 Yoktur gönlüme senden başka canan Neveser Kökdeş Hüzzam
 Bakışının esrarı nedir ah bilsem Neveser Kökdeş Hüzzam(Müstear)
 Bin ızdırap içinde yanıp kavrulur iken  _ Kürdıli Hicazkar
 Bugün biz hep neş'eliyiz Neveser Kökdeş Kürdıli Hicazkar
 Bülbül sus istemem dinlemek Neveser Kökdeş Kürdıli Hicazkar
 Canandan uzak kaldı gönül  Neveser Kökdeş Kürdıli Hicazkar
 Gönülden gönüle akan aşk gibi Neveser Kökdeş Kürdıli Hicazkar
 Kim derdi ki aşkımız bir hazin rüya olur Rifat Ayaydın Kürdıli Hicazkar
 Ne kadar hoştu geçen o günler Neveser Kökdeş Kürdıli Hicazkar
 Bahar penbe beyaz olur güzeller neşeli olur  Neveser Kökdeş Mahur
 Nasıl incittin ağlattın ruhumu Neveser Kökdeş Mahur
 Nerdesin özledim ses ver nerdesin _ Mahur
 Sevda seline kapıldı gönül Neveser Kökdeş Mahur
 Geldi canan hoş eyledi Neveser Kökdeş Mahur(Zavil)
 Seni ah anmadan aşkınla yanmadan Neveser Kökdeş Neveser
 Sırdır senin aşkın bana bir sırr-ı ezeldir Neveser Kökdeş Neveser
 Aşkına bar olma gönül sevmiyorsa seni Neveser Kökdeş Nihavend
 Bana neler va'd etmiştin hayal imiş meğer Neveser Kökdeş Nihavend
 Benim vefakar yarim gül sen _ Nihavend
 Bir teselli ararım nerede bu acaba Neveser Kökdeş Nihavend
 Dokununca ellerin ateşten ellerime  Mehmet Ali Akpınar Nihavend
 Gönül bağında gezerken hep seni ararım Neveser Kökdeş Nihavend
 Hayalimi süslerdi senin güzel gözlerin Zerrin Germiyanoğlu Nihavend
 Hüsranla gönül hep inler Neveser Kökdeş Nihavend
 İncitme beni cananım mahzun olurum Neveser Kökdeş Nihavend
 Neden bilmem bu iptila Neveser Kökdeş Nihavend
 Neden yaktın ne istedin Neveser Kökdeş Nihavend
 Özledim seni pek özledim Neveser Kökdeş Nihavend
 Sensiz göremem alemi sen gözbebeğimsin Neveser Kökdeş Nihavend
 Sevdikçe seni ömrüm artar ey yar Neveser Kökdeş Nihavend
 Söyler gönül ah neler Neveser Kökdeş Nihavend
 Tatlı bir meltem gibi estin gönlüme canan Necmettin Hunca Nihavend
 Yıllardır bekliyorum bir gün dönersin diye Necmettin Hunca Nihavend
 Hasretini çektirme güzel kumrum _ Nihavend(Neveser)
 Aşkı fısıldar sesin bülbül müsün ah nesin Neveser Kökdeş Nişaburek
 Bade sunsam dıdeden kılmaz mısın bir nigah Neveser Kökdeş Nişaburek
 Söyleyemem yar yanında Neveser Kökdeş Nişaburek
 Özleyişler serzenişler söyleyişler özden midir Neveser Kökdeş Nişaburek(Rast)
 Gül bahçelerinde kızlar... Neveser Kökdeş Nişaburek(Zavil)
 Emelime ben eriştim Neveser Kökdeş Pençgah
 Artık mümkün müdür sana inanmak  Neveser Kökdeş Rast
 Aşkım güzel cananım güzel  Neveser Kökdeş Rast
 Bilmiyorum kız seni söyle kimsin sen bana Neveser Kökdeş Rast
 Bir derin uykudadır şimdi gönlüm  Neveser Kökdeş Rast
 Gel yüzünü göster ruhum seni ister Neveser Kökdeş Rast
 Gözlerinde aşkı buldum  Neveser Kökdeş Rast
 Güzel mevsimdir sonbahar Neveser Kökdeş Rast
 Hayal ufkunda uçan binbir renkler  Neveser Kökdeş Rast
 Kimse bilmez kalb-i mahzunum benim Suat Güngören Rast
 Neyle teskin edeyim ateş-i hüsranımı Hikmet Aydınalp Rast
 Sevdim seni aşkı anladım Neveser Kökdeş Rast
 Sevmek seni bir suç ise affet günahımı ey sevgili  Neveser Kökdeş Rast
 Solma bahar hazan istemem Neveser Kökdeş Rast
 Söyle bana efsaneler hülyalara dalayım Neveser Kökdeş Rast
 Gördüğüm gün tatlı bakışlarını  Neveser Kökdeş Rast(Pençgah)
 Sensiz geçen günlerim... Neveser Kökdeş Saba
 Bir emele bin ah çeksem Neveser Kökdeş Segah
 Bir nay sesiyle dil nar oldu Neveser Kökdeş Segah
 Ey serv-i naz gülşene gel handenle handan olayım ben Güngör Güner Segah
 Gönlümün baharı bir gün açacak mı aceb Neveser Kökdeş Segah
 Hülyalarımın çiçeği soldu melal içinde Neveser Kökdeş Segah
 Kuş olup uçsam sevgilimin diyarına Neveser Kökdeş Segah
 Neden sevdim bilmem neden Neveser Kökdeş Segah
 Sen gidersen benim halim nice olur Neveser Kökdeş Segah
 Teselligahım oldu en ücra meyhaneler Alaeddin Nemutlu ? Segah
 Sanma seni unutur Neveser Kökdeş Segah(Müstear)
 Söyleyemem sırrımı sana açamam Neveser Kökdeş Sultanı Yegah
 Akasyalar altında Neveser Kökdeş Suznak
 Artık duy sesimi ruhumu yakma  Neveser Kökdeş Suznak
 Gel de güzelim beni sevindir Şadi Kurtuluş Suznak
 Gülşeninde seyrettim ben gül renkli çehreni  Neveser Kökdeş Suznak
 Pek özledim o demleri seninle bu yerleri Neveser Kökdeş Suznak
 Seni gördüğüm gün beğendim sevdim Neveser Kökdeş Suznak
 Sonsuz acı duydum bu gece Neveser Kökdeş Suznak
 Yalvaran gönülle bakıp güzel gözlerine Saime Ayaz Suznak