Fehmi Tokay

Fehmi Tokay

Beste ve ses mimarı 

Hayatı
1889 yılında İstanbul 'un Üsküdar semtinde dünyaya gelen Fehmi Tokay 'ın babası Sayıştay murakıbı Hüsnü Bey ve 
annesi Harmanlık Mektebi müdiresi Şadiye hanım 'dır.
Üsküdar 'daki Ravza-i Terraki İlkokulu 'nu ve daha sonra ortaokulu ve liseyi Toptaşı Askeri Rüşdiyyesi 'nde okudu.
1907 yılında bugün ki adı ile Teknik Üniversite olan Mühendishane-i Berri Hümayun 'e gitti ve savaş yılları olması 
nedeniyle ancak 1920 yılında mezun olabildi.
Kocaeli, Ankara, Bolu ve Çankırı gibi illerde Bayındırlık Bakanlığı 'na bağlı olarak mühendis ve başmühendis olarak
çalışan Tokay, 1938 yılında köprüler dairesi müdür yardımcılığına tayin edildi. Bayındırlık Bakanlığı müşavirliği 
görevinde iken emekliye ayrıldı.
23 Haziran 1959 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucunda İstanbul 'da hayata gözlerini yumdu. 
Musiki hayatı.
Fehmi Tokay 'ın musiki hayatı çocuk yaşta başladı. İyi kanun çalan babasını çevresinde Kemani Aleksan, Salih Efendi 
Ali Rifat Çağatay ve Nevres bey gibi o devrin değerli üstatları vardı. Hüsnü Bey bunlarla bir araya gelir meşk eder ve
fasıllar geçerlerdi. Bu çevre küçük Fehmi 'nin musiki zevkinin aşısı oldu. Başta babası olmak üzere Hadi Bey ve Rauf 
Yekta ile beraber meşk yapmaya başladı. Yenişehirli Ferit Efendi 'den edebiyat dersleri aldı.
Çok güzel sesi olan ve güzel şarkı icra eden Tokay, nota bilmezdi. Bestelerini Dr.Nevzat Atlığ ve Alaeddin Yavaşça notaya
alırdı.
Nazik, kibar ve çevresinde çok sevilen Fehmi Tokay, yardımseverliği ile tanınırdı. Musiki repertuarını fazla eser bırakmadı
fakat eserlerinin hepsinde derin sanatsal yapı vadır. Daha çok Hacı Arif Bey 'in etkisi altında kalmış ve hiç piyasa şarkısı yapmamıştır.
Bestekârlığa çoğu bestekârların kompozisyonları bıraktığı yaşlarda başladı ve ilk eserini 52 yaşında yaptı. Tahir Buselik Makamında
ve Devrihindi olarak 1941 yılında ilk şarkısını besteledi. 
Gülle hembezm-i visaliz gerçi hâr olsak da biz
Gönlümüz benzer bahara ihtiyar olsak da biz
Şairiz kan dökmeden sayd eyleriz ahuları biz
Dönmeyiz sevda yolundan tarumar olsak da biz
1942 yılında uşşak makamında curcuna şarkısı ile besteciliğe devam etti.
Gördümse seni ruhuma gir oy demedim ya
Sevdimse seni kalbe ateş koy demedim ya
Yoktur bu kadar yanmaya gönlümde tahammül 
Sevdimse seni kalbe ateş koy demedim ya
1941_1945 yılları arasında en verimli devrini yaşayan Tokay, bu zaman dilimi içinde 69 eser besteledi. 1946 yılından
ölüm yılı olan 1959 yılına kadar ise sadece 30 eser musiki repertuarına hediye etti. Eserleri günümüze kadar değerini
korumakta olup Bayati makamında bestelediği " Benzemez kimse sana " şarkısı günümüzde yediden yetmişe herkesin
dilinde olmuştur. Efsane sanatçı Müzeyyen Senar son albümü olan " Bir ömre bedel " CD 'sinde  Türk Hafif Müziği
solisti Tarkan ile düet yaparak icra etti ve genç kuşakların Türk Sanat Müziği 'ne ilgi duymalarında önemli rol aldı.
Hazırlayan: Suat Yener
Kaynaklar:
Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi Yılmaz Öztuna
Güfteler Antolojisi Etem Ruhi Üngör
Müzik Ansiklopedik Sözlük Vural Sözer
Musiki Kılavuzu TSM Sözlü Eserler Antolojisi

Suat Yener

    
       

 

17.03.2010