MUSİKİ KLAVUZU

Yusuf Nalkesen

1923 yılı Aralık ayında Üsküp'ün İştip ilçesinde dünyaya gelen Yusuf Nalkesen’in ailesi, gördükleri baskılardan etkilenerek Türkiye’ye göç etmişler. Ailesiyle İzmir'e göçen Nalkesen, ortaokulun ardından sınavsız olarak Necati Bey Erkek Muallim Mektebi'ne alınır.

Ağrı'nın Tutak ilçesine öğretmen olarak atanır. O yıllarda (1947-1948) eline geçen eski bir Ud’la çalışmaya başlayan sanatçı, kendi kendine Ud çalmayı öğrenir ve 8 saate varan çalışmaları sonucunda en zor saz eserlerini bile icra eder. Ud çalmadaki maharetini şöyle anlatmıştır:

“1947-48 yıllarında, elime tesadüfen bir eski Ud geçti. Hiç kimseden ders almadan yığınla tel kopararak Ud çalmaya çalıştım. 1951 yılında İzmir’e Kemalpaşa Parsa okuluna tayin oldum. Her günkü müzik çalışma sürem ve tempom artan bir hızla gelişerek ta İzmir merkezine alınmama kadar eksilmeden sürdü. Artık önüme, konan en zor saz eserlerini bile çalabiliyordum. 1952 yılında İzmir Radyosu Saz Sanatçılığı sınavı açılmıştı. Girdim ve kazandım.”

1948 yılı 10 Ağustosunda Meliha Nalkesen’le evlenen sanatçı; İnci, Süleyman, Ebru ve Selçuk adlarında dört çocuk sahibi olur.

Ancak en büyük çocuğu İnci'yi 22 Şubat 1982 tarihinde kaybeder. İnci Karşıyaka Soğukuyu Mezarlığına gömülür. Bu ölümle birlikte kızı İnci için Hicaz makamında şu kasideyi yapar.

Elim sustu, telim sustu, dil sustu…

Tanrı bize ya darıldı, ya küstü?..

 Bir ateşle öylesine yaktı ki?..

 Bülbül sustu, güller sustu, dal sustu!..

Birinci ölüm yılında, Dr. Alâeddin Yavaşça İzmir Kültür Sarayı’nda İnci’nin aziz ruhuna ithafken Kasideyi okudu.

 1952 yılında açılan İzmir Radyosu Saz Sanatçılığı sınavıyla TRT kadrosuna giren Nalkesen, Nisan 1970'te öğretmenlikten emekli oldu.

Emeklilikten sonra sanatçı sendikalarında daha faal bir rol oynamaya başlar. Bu yüzden TRT yönetimiyle de arası bozulur ve 13 Ağustos 1973 tarihinde bir genel müdürlük yazısıyla görevini son verilir. 23 yıl hizmet ettiği TRT'ye tazminat davası açan sanatçı, bu davayı kazanır. Maddi hak ve kıdem tazminatını kazanan Nalkesen, kırgın olduğu TRT'ye dönmez. İşte bu ruh haliyle "Hele bir düşte gör " şarkısını besteler. Rast Makamındaki bu şarkının güftesi de Nalkesen 'e aittir.

Nalkesen, besteciliğiyle ilgili olarak, şunları söylemiştir: 

"Utandığımdan galiba 10 yıl bekledim. Sonra bir gazeteci arkadaşım Zeki Müren Bey'e bahsetmiş. O okUdu, çok beğenildi. Ve bu seneye kadar toplam 583 beste ve 1000 civarında da güfte yaptım. Asla şarkı söylemedim ve herhangi bir yerde enstrüman çalmadım."

1970'li yıllara kadar bu tempoda devam eden sanatçı, artık bestelere ağırlık vermeye karar verir. Yıllar önce, 5 Eylül 1951 tarihinde yaptığı "Veda Busesi" bestesi büyük bir patlama yapar ve milyonların diline düşer. "İçimdesin", "Söylemez mi Bestem?", "Seninle Bir Sonbahar", "Kimi Dertten İçermiş", "Yalan Değil", "Avuçlarımda Hala", "Kapın Her Çalındıkça", "Sormamışsın hiç kimseden", "Madem Küstün", "Dargın Ayrılmayalım" ve "Gölgesinde mevsimler" gibi sayısız unutulmaz şarkı besteler.

Nalkesen, besteleri yaparken adeta kelimelerle dans ettiğini, etrafında yaşanan tüm güzellikleri aşk ve tutkuyla yazdığını belirtmişti. Muhayyerkürdî makamında bestelediği: 

Kapın her çalındıkça o mudur diyeceksin

Beni kaybettin artık sen çok bekleyeceksin

Hele bir yalnız kal da nasılmış göreceksin

Beni kaybettin artık sen çok bekleyeceksin

Şarkısında ifade ettiği gibidir. Ayrıca Nalkesen bir televizyon programına konuk olduğunda şarkılardaki park temalarını tamam hayal ürünü olduğunu belirtmiş. Hicaz makamında bestelediği “O ağacın altı” şarkısı ve Kürdi makamında bestelediği:

Ben her Eylül o parkta, o çamların altında

Ne hayaller kurarım, sanki varsın yanımda

Nar tanem, bir tanem, sanki varsın yanımda

O günleri, yılları hasretle anıyorum

Seni kaybettiğime, nar tanem,

Bir tanem pişmanım yanıyorum

Bilmedik kıymetini o mutlu günlerin biz

Heder ettik her şeyi, her şeyi biz kendimiz

Nar tanem, bir tanem, her şeyi biz kendimiz

Çok yazık olmadı mı ayrılmamız bak bize

Hiç dönüş yok, yok artık kavuşmak ikimize

Nar tanem, bir tanem, kavuşmak ikimize

İçki içmediği halde içki masalarının ahengini anlatmıştır. Rast şarkısındaki gibi:

Kimi dertten içermiş kimi neş'eden

Kimi ayrılıktan kimi işveden

Kimi yâr elinden kimi şişeden

Kadehim kırılmış şişem artık boş

Sormayın ben niye sarhoşum sarhoş

Dostların meclisi donansın meyle

Sakiler mest olsun tamburla neyle

Ey gönül cefaya tahammül eyle

Kadehim kırılmış şişem artık boş

Sormayın ben niye sarhoşum sarhoş

1998 yılında Kültür Bakanlığı'nca verilen Devlet Sanatçısı unvanını almıştır.

Nalkesen, 2003 yılının ilk saatlerinde, böbrek tedavisi için hastaneye gitmeye hazırlanırken kalp kriziyle hayata veda etti.

Yaşanmamış da olsa bestelerinde aşk, romantizm ve duygusallığı ön plana çıkarmıştır. Binlerce aşıkın duygularına tercüman oldu. 

Şarkılarında lirik bir yapı bulabiliyoruz. Hemen hemen bütün şarkıları sanatçıların plaklarında ve müzik albümlerinde tercih edildi. Bülent Ersoy ve Çiğdem Gürdal, Nalkesen’in bestelerinden oluşan albüm yaptılar.