MUSİKİ KLAVUZU

Cinuçen Tanrıkorur (1938-2000)

20 Şubat 1938’de Fatih–Mustaflar’da doğdu. Babası Zaferşan Tanrıkorur, oğluna kendi isminin Kazan Türkçesindeki tam karşılığı olan ve “galib, muzaffer” anlamına gelen “Cinuçen” ismini koydu.

Daha ilkokul çağlarında, Sultan III. Selim’in Suzidilara makamındaki yürük semaisini okuyor, Mehmet Akif’in “Çanakkale Şehitleri”ne isimli mersiyesi ile birlikte Yahya Kemal, Mehmet Emin Yurdakul ve Nihal Atsız gibi şairlerin şiirlerini baştan aşağı ezbere okuyabiliyordu. Eyüp Musiki Cemiyeti başkanı bestekâr ve kemanî Mustafa Sunar’ın Ud öğrencisi olan annesi sayesinde Ud ile tanıştı. Kendi kendine Ud çalmasını ve daha sonraları beste yapmasını öğrendi.

14 yaşında beste yapmaya, 18 yaşında Ud çalmaya başladı ve 22 yaşında İstanbul Radyosu'nun Ud sanatçısı sınavını büyük jüri önünde kazandı. İmar ve İskan Bakanlığı'nda şehirci mimar olarak çalıştığı sırada 1973 de

Ankara Radyosu TSM Şube Müdürlüğü görevine getirildi. Yine bu yıllarda Bağdat Konservatuarı'nıkurdu.1982 de TRT Müzik Dairesi Başkanı Vekili iken istifaen ayrılıp, Konya Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitim Bölümü'nü kurdu.

1989 Yılında Kültür Bakanlığı İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu'na solist sanatçı olarak atandı. Aynı yıl kronik böbrek yetmezliği rahatsızlığı geçiren Tanrıkorur, bakanlık tarafından Washington DC'ye böbrek nakil ameliyatı için gönderilmiştir.

Beste ve konserler açısından bundan sonraki 10 yıl sanatçının en verimli dönemi olmuş ve yine bu dönemde 300'e yakın eser bestelemiştir.

Batılı anlamda ilk örneği olan Ud Metodu, Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, Biraz da Müzik, Saz ü Söz Arasında, Osmanlılarda Müzik, Türk Musikisi El Kitabı adlı yedi kitap ile Aksiyon ,Dergah, Töre, Kubbealtı Akademi Mecmuası gibi dergilerde çok sayıda makalenin yazarı olan 5 yabancı dil bilen Tanrıkorur'un yurt içinde ve yurt dışında verilmiş pek çok tebliğ ve konferansı vardır. 

Fransız Radyosunca LP' si yapılan ilk klasik Türk Müziği sanatçısı olan Tanrıkorur, Taylan'dan ABD'ye, İsveç'den Suudi Arabistan ve Fas'a kadar 22 ülkede davet üzerine solo ud ve ses resitalleri, konferans ve seminerler vermiştir.

505 bestesi mevcuttur. Klasik anlamda şarkılar ve ilahiler besteledi. Bestelerinde dönemin bestecilerinden farklı tarz göstererek unutulmaya yüz tutmuş Devr-i Kebir, Lenk Fahte, Devr-i Hindi, Müsemmen usullerde çalışmalar yaptı. Yahya Kemal Beyatlı’nın “Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu” ve “Bir hıyabandır ki hasret kuy-i canandan geçer” şiirlerini Hicaz makamında besteledi.

Narçiçeğim:

Feyzi Halıcı Hint efsanesinden esinlenerek yazmış olduğu Hint Mihracesi’nin hayat hikâyesini anlatan şiirini Kürdîlihicazkâr makamında besteledi.

Anarkali, halktan bir gence âşık olmuş ve aşklarını mutlulukla noktalamak için gencin ailesi Mihrace’den kızını istemişler. Fakat kurallara göre bir prensin halktan bir kızla evlenmesi yasak hatta imkânı yoktu.

Güzel Prenses Anarkali bir gün bohçasını toplayıp saraydan uzaklaşır. Bu durumu hemen fark eden Mihrace askerlerine âşıkların yakalanmaları için emir verir. Mihracenin askerleri aramaya başlarlar ve âşıklar fazla uzaklaşmadan yakalanırlar. 

Kızgın Mihrace, kızıyla beraber kaçan genci zindana mahkûm eder. Kızı Anarkali’nin cezasını daha gaddarca verir ve Anarkali’yi diri diri sarayın bahçesindeki duvarın dibine gömer. Bir süre sonra kızın gömüldüğü duvarın yüzünde narçiçekleri açmaya başlar. Prensesin gömüldüğü yerde, her bahar narçiçekleri açarmış. “Anarkali”, Hint dilinde “narçiçeği “ demekmiş.

Şavkıması sana doğru yolların

Sana doğru denizlerin çağrısı

Çırıl çırıl ötelerde bir güzel

Günaydınım, narçiçeğim, sevdiğim

Çıkmaz sokaklarda bu minyatür kim

Bu göğüs kim, ya bu gözler, bu saçlar

Uzak bir özlemde ayak sesleri

Günaydınım, narçiçeğim, sevdiğim

Bu yıldızlar doğan günü çağrışır

Bu gündüzler gözlerini çağrışır

Ya kimlere verdin avuçlarını

Günaydınım, narçiçeğim, sevdiğim

Vurdum tellerine seni sazımın

Sende anahtarı alın yazımın

Yağmur yağmur serpil yalnızlığıma

Günaydınım, narçiçeğim, sevdiğim

Cinuçen Tanrıkorur kanser hastalığı sürekli artan toplam sekiz ameliyat geçirmiştir ve bunların üçü ise henüz mimarlık öğrencisiyken yakalandığı kanser sebebiyledir. 28 Haziran 2000 günü hayata gözlerini yumdu.

(Mustafa Rona, 20.Yüzyıl Türk Musikisi S:724, Rahmi Kalaycıoğlu, Türk Musiki Bestekârları Külliyattı Cilt:2 Sayı:38 ,  Suat Yener, Şarkıların gözyaşları S: 171 ,  http://www.kimkimdir.gen.tr)

 Hazırlayan: Suat Yener

Çinuçen Tanrıkorur Şarkıları