- Anasayfa
- Hakkımda
- Şarkı Sözleri
- Makaleler
- Bestekarlar
- Notalar
- Haberler
- Videolar
- Ziyaretçi Defteri
- Önemli Linkler
- Musikişinas Atatürk
- İletişim
Dök zülfünü meydana gel
Makam: Hisar Buselik
Bestekar: Tamburi Mustafa Çavuş
Sanatçı: Mine geçili - İsmail Özkan & Ezginin Günlüğü
Güftekar: Tamburi Mustafa Çavuş
Usül: Raks Aksağı
“Lâle Devri' bestekârı olan Tamburi Mustafa Çavuş'tan; “Erken gelmiş bir pop müzikçi” diye bahsedilir. Tamburi Mustafa Çavuş'un, İstanbul zarafetiyle halk musikisini icracılığı ve ortaya koyduğu sentez önemlidir. O günkü pop yani halk ile bugünkü popun birbirinden çok farklı olduğunu, o günkü halkın bugünkü halktan daha yüksek seviyelerde olduğunu, Tamburi Mustafa Çavuş'un gündelik halk diliyle ve “Hıfzî” mahlâsıyla yazdığı güftelerden anlamak sanırım mümkün. “Tamburi” mahlâs ve sıfatını ise sadece halk edebiyatı tarzında yazdığı şiirlerde kullanmıştır ve bu tarzda yazdığı şiirlerden dolayı da “Âşık” olarak anılmış bir bestekârdır.
Mustafa Çavuş aynı zamanda bir hece, yani halk şairidir. Şiirlerinde "Tamburi" mahlasını kullanmış, sade ve duru bir Türkçe ile özentisiz, duygulu ve sanatlı şiirler söylemiştir. Elde bulunan şiirleri gözden geçirilirse şiir geleneklerimiz içinde Edebî Sanatlara sık sık yer verdiği görülür.
Gerek musikide, gerekse şiir söyleme sanatında ortaya koyduğu eserler onun Âşık Musikisi ve Âşık Edebiyatı ile klâsik musikinin arasında yer aldığı ve kendine özgü bir sanatın mensubu bulunduğu dikkati çeker. Enderun’dan yetişmiş olmasına rağmen musiki anlayışını değiştirmemiş, ilhamlarını sanatın dar kalıplarına sıkıştırmamıştır. (Dr. Nazmi Özalp Türk Musikisi Tarihi C:1 S:181, Yılmaz Öztuna, Müzik Ansiklopedik Sözlük C: 2 S:76)
Mustafa Çavuş'un tarzı son derece zarif, şuh, samimi ve akıcıdır. Şarkıları büyüleyici çok güzel nağmelerle örülmüştür. En klasik formlardan halk tabakasına kadar herkesin beğenisini kazanacak türden eserlerdir. Bu şakrak, sevimli, neşeli ve çarpıcı üslûbun anlaşılması ve bellenmesi kolay olduğu, her zevke hitap ettiği için günümüze altmış dört eseri gelebilmiştir. 36 eserini Dr. Suphi Ezgi 1948 yılında İstanbul Belediye Konservatuarı aracılığı ile yayınladı.
"Dök zülfünü meydana gel" güfteli Hisar Buselik makamındaki şarkının aranağmesini de Udi Nevres Bey bestelemiştir. Sözleri Hafız Hıfzı’ya ait Raks Aksağı şarkıdır.
Dök zülfünü meydana gel/Sür atını ferzâne gel
Al daireni hengâme gel/Bülbül senin, gülşen senin
Yâr, yâr aman aman aşıkınam hayli zaman
Dil muntazır teşrifine gel aman aman
Verdin cevap ünvân ile yaktın sînem sûzân ile
Müştak sana bin can ile
“Saçlarını dök, meydana gel./ Atını sür, satrançtaki vezir gibi gel.
Daireni al, eğlenceye gel.
Öyle yüce bir cevap verdin ki, kalbimi ateş gibi yaktın.
Seni bin canla özledim./ Dostluk bağını kopardın mı?
Sohbet kadehini kırdın mı? / Bari ayrılık çektirme.”
Mustafa Çavuş güçlü bir "Hece Şairi" hece şairidir. Buselik Makamı için yazdığı dörtlük şöyledir:
Mecnun misal gibi halim,
Sevdiğimi bilir bari.
Tamburi'nin her nağmesi,
Buselik'tir gülizarı.
Muhayyer makamı için bestelediği bir başka şiirinin son dörtlüğü ise şudur:
Okundukça beste dilde,
Tamburi'yi pek tut elde.
Sen çıkarma, gözle aşkın;
Muhayyer'dir zira perde
300 yıllık geçmişe rağmen günümüzde şarkıları çok beğenilir. Bunlardan Şehnaz Buselik Aksak şarkısı:
Küçüksu'da gördüm seni gözlerinden bildim seni
İnkâr etmem sevdim seni
Ne kadar cefa edersen gönül ayrılmıyor senden
İnce beli sarmayınca gonca gülü dermeyince
Ya sen ya ben ölmeyince
Ne kadar cefa edersen gönül ayrılmıyor senden
Bayati Aksak şarkısı
Çıkalım sayd-ü şikâra, çatarız belki o yâre
Geçmez gönül dilberinden, dokunur zülf-i nigâra
Hüsnün gören seni ister, aç yüzünü perçem göster
Gel gülüm gel aman aman
Yanıyor âşık-ı biçare aman aman, Tarabyalı bir civâne
Şehnaz makamında bestelediği şarkısı bugünkü pop müziği formatına en yakın eserlerinden biridir:
Fırsat bulsam yâre varsam
Biraz derdimi ona yansam
Yâr elinden halk dilinden
Kurtulamam her ne yapsam
Eserlerinden bazıları;
“Bir dilberdir beni yakan” Hüseyni Aksak,
“Bir esmere gönül verdim” Saba Aksak,
“Böyle rakkas ne demeli” Isfahan Aksak,
“Fesleğen ektim gül bitti” Isfahan Aksak
Şarkı Formu: Mine Geçili & İsmail Özkan
Çok sesli Formu: Ezginin Günlüğü
Hazırlayan: Suat Yener
04.08.2024